De wijk de Oale Bouw in Westerhaar-Vriezenveensewijk kent haar ontstaan in de tijd van de turfwinning in het begin van de 20ste eeuw. Het veen zorgde dat de kachels konden branden. Eerst op kleine schaal voor de grondeigenaren. Later op grotere schaal, om het turf te gebruiken als brandstof in steden en fabrieken.
De wijk heeft zich ontwikkeld op basis van het historische slagenlandschap. Vanaf de Leidijk liepen de lang slagen in zuidelijke richting. Deze lange lijnen hebben zich ontwikkeld tot de Borggrevestraat en de Veenstraat.

een wijk met karakter
De eerste woningen zijn rond 1935 gebouwd aan de westzijde van de Borggrevestraat. De wijk heeft zich in de jaren daarna richting het oosten ontwikkeld. Rond 1965 zijn de woningen aan de oostzijde van de Veenstraat gebouwd. Vervolgens zijn in de jaren zeventig nog enkele woningen gebouwd aan de Borggrevestraat. Na 2000 zijn in de Veenstraat en Borggrevestraat een aantal woningen vervangen door nieuwbouw.

Door de gewonnen selectie heeft Beltman Architecten van Mijande Wonen de opdracht gekregen voor het maken van een stedenbouwkundig plan. Met als doel het ontwerpen van een toekomstbestendige wijk die voldoet aan de uitgangspunten van Mijande Wonen en de woonwensen van de huidige en toekomstige bewoners van De Oale Bouw; met behoud of indien mogelijk zelfs verbetering van de leefbaarheid.

de opdracht: een stedenbouwkundig plan
Het stedenbouwkundig plan voor De Oale Bouw bevat de kaders voor de sloop en nieuwbouw van 137 woningen.

De woonwensen van de bewoners en uitgangspunten van Mijande Wonen zijn basis geweest voor het woonprogramma. Het totale plan bestaat uit 102 twee-onder-een-kapwoningen, 26 rijwoningen en negen kavels voor de verkoop.

In de wijk komen drie typen woningen: 22 eengezinswoningen, 44 levensloopbestendige woningen en 62 nultredenwoningen.

Uitgangspunt voor het stedenbouwkundig ontwerp van De Oale Bouw is het behouden van het karakter van de wijk. Dit karakter kenmerkt zich door straten lijnen waaraan op ruime kavels de twee-onder-een-kapwoningen liggen. In het plan vormen deze twee-onder-een-kapwoningen de basis van de wijk.

Om te zorgen voor meer variatie in het woningaanbod en voor de betaalbaarheid van het plan, zijn aan het plan ook rijwoningen toegevoegd. De korte rijtjes met rijwoningen staan ten opzichte van de twee-onder-een-kapwoningen verder van de straat; meer naar achteren. Waardoor kleine hofjes ontstaan. Hierdoor blijft het straatbeeld bepaald door de twee-onder-een-kapwoningen en ontstaat er ruimte voor een groen pleintje met plek voor bomen en parkeren. Aan de Borggrevestraat is in aansluiting op het woonzorgcentrum ’t Haarhuus een groter hofje ontworpen. Aan dit hofje liggen tien nultredenwoningen.

Door het doortrekken van de Borggrevestraat bij de Nassaustraat herstellen wij de historische lange lijn. Ook verkeerstechnisch zal dit een verbetering zijn. De toegevoegde hofjes in de Borggrevestraat
vormen een snelheidsremmende werking voor het doorgaande verkeer.

rust en eenheid
Beeldbepalend voor de wijk zijn de kaprichtingen van de woningen. Bij zowel de Veenstraat als de Borggrevestraat zijn de langskappen beeldbepalend aan de oostzijde van de straat. Aan de Veenstraat is aan de westzijde door de nieuwbouw na 2000 aan de zuidkant een mix van langs- en dwarskappen ontstaan. Aan de westzijde van de Borggrevestraat staan voornamelijk woningen met een dwarskap. Echter de woningen die behouden blijven hebben juist een langskap.

Om meer rust en eenheid in het beeld te brengen is voor beide straten gekozen om aan de oostzijde alleen langskappen te maken en aan de westzijde een mix van langs- en dwarskappen. De teruggeplaatste rijwoningen aan de oostzijde van de Veenstraat sluiten aan bij het beeld van langskappen. De middelste woning van het blokje van vijf woningen krijgt een accent middels een dwarskap. Dit komt ook terug bij de blokjes van drie woningen aan de Marijkestraat en de Margrietstraat.

Aan het hofje in aansluiting op ’t Haarhuus vormt de dwarskap van de woning op de kop het centrale accent. Aan de noordzijde van het plan komen in de toekomst vier vrijstaande woningen op kavels die Mijande Wonen in de toekomst gaat verkopen. Deze woningen zijn gericht op de Leidijk, de oude hoofddrager van het slagenlandschap. De oriëntatie van deze woningen sluit aan op de bestaande woningen aan de Leidijk.

sfeer oale bouw behouden
Net als in het stedenbouwkundig plan is voor het architectuurbeeld de bestaande wijk het uitgangspunt. Het is belangrijk dat de wijk herkenbaar blijft als een eigen wijk en dat de sfeer van De Oale Bouw behouden blijft. Een rustige ingetogen architectuur met eenheid in vorm en kleurgebruik past bij de wijk.

Om dit te bereiken vormen de volgende punten een leidraad.

• De wijk als eenheid ontwerpen, met daarbinnen voldoende afwisseling.
• De afwisseling zoeken in de details.
• Woningen als onderdeel van het geheel ontwerpen, geen accent op de individuele woning.
• Ingetogen architectuur met accent op de voordeur.
• Vrije keuze bewoner voordeur uit een aantal voorgestelde typen.
• Architectuur van metselwerk met openingen.
• Aandacht voor de zijgevel. Dit is de tweede voorgevel.
• Zonnepanelen met een evenwichtige grafisch goede verdeling over het dak.

De toe te passen materialen en kleuren moeten de rustige ingetogen architectuur ondersteunen.
Om eenheid te creëren geldt voor het geheel van De Oale Bouw toepassing van één type dakpan.
In het metselwerk is ook voor eenheid gekozen: uitvoering van alle woningen in een bruin-rode gemêleerde tint. Een uitzondering hierop zijn de woningen aan het hofje bij ’t Haarhuus en de woningen die teruggeplaatst staan ten opzichte van de rooilijn, de kleine hofjes. Deze woningen krijgen een grijs-bruine gemêleerde tint.

De middelste woning van het blokje van vijf woningen krijgt een accent door een dwarskap en uitgevoerd in wit (gekeimd) metselwerk.

Aan het hofje in aansluiting op ’t Haarhuus vormt de dwarskap van de woning op de kop het centrale accent en uitgevoerd in wit (gekeimd) metselwerk.

Onderstaande punten vormen een leidraad.

• Uitgangspunt zijn natuurlijke kleuren en eerlijke materialen.
• Verbijzondering zoeken in metselwerk accenten in plaats van kleurgebruik.

Een goede en heldere overgang tussen privé en openbaar gebied is belangrijk voor het straatbeeld. In de hele Oale Bouw komt een eenduidige overgang tussen de voortuin en de stoep. Waarbij de bewoner de vrijheid heeft om zelf nog een afscheiding toe te voegen.